مهارت تصمیم گیری چیست؟ آیا روش های تصمیم گیری درست را می دانید؟ چقدر تصمیمات اشتباه اتخاذ کرده اید؟ چگونه می توان مهارت حل مساله را یاد بگیریم؟ واقعیت این است که تصمیمات بخشی از زندگی روزمره هستند از تصمیمات ساده مانند پختن غذا تا تصمیمات مهم تر و جدی تر مانند ازدواج و … همگی در زندگی شما اتفاق می افتد و به ناچار باید تصمیمات درست و به جا اتخاذ کنید. اما سوال اینجاست چگونه می توان تصمیمات درستی گرفت. چگونه می توان قدرت تصمیم گیری را در خود و کودکان افزایش داد؟ برای پاسخ این پرسش ها باما همراه باشید.
مهارت تصمیم گیری چیست؟
شما در برخی از شرایط زندگی فردی و کاری ناچار هستید تصمیم بگیرید.قطعاً تصمیمات درست می تواند شما را در پیشبرد موقعیت و هدف های بهتر کمک کند. اما برخی اوقات تعدد گزینه ها و یا نامشخص بودن نتیجه شما را در برزخ دو دلی و تردید قرارمی دهد. از این رو خیلی اوقات تصمیم گیری هایتان را به عقب می اندازید. پس چاره چیست؟ اینجاست که مهارت تصمیم گیری خود را بیشتر از قبل نمایان می کند. در واقع مهارت تصمیم گیری یعنی روش های صحیح منطقی که توجه و تمرکز ما در تصمیم گیری افزایش می دهد و خطاها را به حداقل می رساند.
چگونه می توان تصمیم گیری درست داشت؟
1- از تصمیمات اشتباه نترسید
گاهی ترس از تصمیم اشتباه مانع گرفتن تصمیم گیری درست می شود. برخی افراد به خاطر تجربه تصمیمات اشتباه در گذشته نمی توانند تصمیمات درست برای آینده اتخاذ کنند. مهم نیست در گذشته چه اتفاقی افتاده است. مهم این است که با نگاهی عمیق و صحیح تصمیم های درستی برای آینده بگیریم. بزرگ‌ترین مانع تصمیم‌گیریِ درست این است که خودتان را به خاطر اشتباهات گذشته سرزنش کنید. زندگی کردن با تشویش و پشیمانی از تصمیمات گذشته، به توانایی تصمیم‌گیری سریع و مؤثر شما در آینده آسیب می‌رساند، بنابراین به جای تمرکز روی اشتباهات و شکست‌های گذشته، قاطعانه تصمیم بگیرید و هنگامی که تصمیم‌تان را به سامان رساندید، دیگر به گذشته فکر نکنید.
2- تصمیم خود را بنویسید
زمان هایی هستند که باید اعتماد به نفس تان را برای تصمیم گیری بازیابی کنید. از این رو بهتر است تصمیمات گذشته خود را بنویسید. ببینید چقدر تصمیمات عالی و خوب داشته اید با این رویکرد دیگر به تصمیمات اشتباه گذشته خود کمتر توجه می کنید و برای تصمیمات آینده نیز مطمئن تر گام بر می دارید.
3- گزینه ها را کاهش دهید
گاهی چندین گزینه پیش رو دارید که تصمیم گیری شما را سخت می کند برای عملکرد بهتر لازم است تعداد گزینه ها را بر اساس تجزیه و تحلیل هزینه و فایده بررسی کنید و تعداد آنها را کاهش دهید. هر چه تعداد گزینه های انتخابی کمتر باشد تصمیم گیری راحت تر خواهد بود.
4- مهلت زمانی برای تصمیم تعیین کنید
با درک اهمیت تصمیم گیری تان برای خود یک مهلت زمانی تعیین کنید. اول باید درجه اهمیت تصمیم را مشخص کنید و تاثیر آن را بر روی آینده خود تحلیل کنید. سپس یک زمان مناسب برای نتیجه تصمیم درنظر بگیرید در این صورت بهتر نتیجه می گیرید.
5- تمام مزایا و معایب تصمیم را بنویسید
اینکه تصمیم شما چه مزیت هایی دارد و آیا معایب آن بیشتر از مزایایش است باعث نتیجه درست در تصمیم گیری می شود. پس سعی کنید لیستی از مزایا و معایب تصمیم گیری خود تهیه کنید تا احتمال تصمیم گیری درست را بالا ببرید.
6-تحقیق کردن
برای گرفتن یک تصمیم درست جمع آوری اطلاعات، تحقیق کردن از افراد با تجربه در آن زمینه و … می تواند راه حل های جدیدی برای تصمیم گیری شما ارائه دهند. بهتر است تصمیمات خود را در راستای اهدافتان در نظر بگیرید تا به موفقیت های بیشتری دست پیدا کنید.
7- تمرین داشته باشید
هر چه بیشتر در تصمیم گیری تمرین داشته باشید بیشتر به نتایج خوب می رسید و مهارت تصمیم گیری شما افزایش پیدا می کند. به تدریج می توانید مشکلات و چالش های بزرگ تر را به درستی و با تصمیمات مناسب مدیریت کنید.
8- به تصمیم خود پایبند باشید
نسبت به تصمیم های خود پایبندی داشته باشید. به عنوان مثال گاهی تصمیم می گیرید در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید بهتر است بر این تصمیم پایبند باشید اما چشم های خود را بر روی فرصت های تازه نبندید و نگرشی یکنواخت نداشته باشید و انعطاف پذیر باشید. تحقیقات نشان داده افراد موفق سریع تر تصمیم می گیرند زیرا آنها می دانند هدف شان چیست و به دنبال چه چیز هستند. اما به مرور آرام، آرام تصمیم هایشان را تغییر می دهند. در عوض افراد شکست خورده خیلی آهسته تصمیم می گیرند و بعد از آن با عجله تغییر می دهند.
9- تصمیمات جزیی را زود اتخاذ کنید
گاهی شما زمان های زیادی برای یکسری تصمیمات جزیی صرف می کنید. سعی کنید رویکرد خود را برای این چنین تصمیم ها عوض کنید و زودتر تصمیم بگیرید. مثلاً زمان هایی که برای انتخاب غذا می گذارید و یا برای تماشای یک فیلم و … . به صورت کلی تصمیماتی که اثر مهمی در زندگی شما و یا دیگران نمی گذارند بهتر است سریع گرفته شوند و زمان و انرژی کمتری از شما بگیرند.
10- عبرت گرفتن از تصمیمات اشتباه قبلی
گاهی در تصمیمات جدید برای آینده باید از تصمیمات اشتباه گذشته درس بگیرید. همه انسانها در زندگی تصمیمات اشتباهی داشته اند به جای ترس از تصمیم گیری مجدد یا تمرکز بیش از اندازه بر اشتباهات خود بهتر است از آنها درس بگیریم و برای تصمیمات درست در آینده از آنها استفاده کنیم.این کار باعث می شود تا احساسات و رضایت درونی بیشتر به همراه انرژی و هزینه های کمتر برای شما شکل بگیرد و به موفقیت های بیشتر برسید.
شش بازی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان
تصمیم‌گیری مهارتی حیاتی است که نقش مهمی در زندگی کودک تا بزرگسالی ایفا می‌کند. یک راه برای پرورش این مهارت، انتخاب بازی‌هایی است که کودک را در شرایط انتخاب و تصمیم‌گیری قرار می‌دهد.
۱. بازی انتخاب
این بازی را در برنامه هر روز کودک بگنجانید. از فرزندتان بخواهید که بین دو چیز متفاوت یکی را انتخاب کند. به‌طور مثال، می‌توانید یک جعبه از عکس‌های مختلف را تهیه کنید. روزانه از کودک بخواهید که ابتدا دو عکس را انتخاب کند. آنچه در عکس می‌بیند را توصیف کند. سپس، بین آن دو یکی را انتخاب کند. یا با او بازی فیل یا مورچه را انجام دهید. این بازی علاوه بر تقویت مهارت تصمیم‌گیری در کودک، توانایی تفکر، استدلال و برهان را نیز در او تقویت می‌کند. تصویر یک فیل یا مورچه یا هر حیوان دیگری را به کودک نشان دهید. از او بپرسید که دوست دارد کدامیک از این دو حیوان باشد؟ و چرا؟ می‌توانید سوال‌های دیگری از این قبیل بپرسید تا ذهن کودک را بیشتر درگیر کنید.
۲. بازی دوز
بازی دوز تمرین خوبی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان است. هم بازی آسانی است. هم تمرکز، سرعت عمل و نوع تفکر کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هم‌چنین، به کودک می‌آموزد که با رعایت نوبت به حقوق دیگران احترام بگذارد. تنها کافی است یک برگ کاغذ و مداد یا خودکار در دو رنگ تهیه کنید. جدولی را مانند تصویر رسم کنید. از دو نفر شرکت کننده بخواهید که هرکدام علامتی را برای خود انتخاب کند. یک نفر می‌تواند علامت ضربدر و دیگری دایره تو خالی را انتخاب کند. هر کدام از بچه‌ها باید به‌نوبت یکی از خانه‌ها را با علامت مخصوص خود پر کنند. بازی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که یک نفر بتواند یک ردیف یا ستون و یا به‌صورت مورب را پر کند. او برنده بازی است.
۳. بردگیم‌ها
برد گیم چون شطرنج نمونه بسیار خوبی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان است. هر حرکت در این بازی نیازمند فکر و تصمیم‌گیری است. این بازی ممکن است برای کودکان پیش‌دبستانی کمی سخت به‌نظر بیاید. اما، انتخاب این بازی به توانایی ذهنی فرزندتان بستگی دارد.
۴. بازی برداشتن چوب
بازی برداشتن چوب یک بازی قدیمی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان است. در این بازی می‌توانید از نی، سیخ چوبی کباب، شاخ و برگ درختان نیز استفاده کنید. چوب‌ها را به‌صورت عمودی بر روی یک سطح مسطح مانند میز نگه دارید. آن را رها کنید تا چوب‌ها بر روی میز بریزند. سپس، هر کودک به‌نوبت یک چوب را بدون اینکه چوب‌های دیگر تکان بخورند را باید بردارد.
اگر هنگام برداشتن چوب، چوب‌های اطرافش نیز تکان بخورند، کودک باید آن چوب را سر جایش قرار داده و نوبتش را به فرد دیگری بدهد. برنده این بازی کسی است که بیشترین چوب را جمع کرده است. بچه‌ها در طول این بازی گروهی، همدلی، کار گروهی، رعایت به حقوق دیگران و صبوری را می‌آموزند. علاوه بر آن، این بازی به تقویت مهارت های حرکتی ظریف در کودکان و افزایش تمرکز در آنها کمک می‌کند.
۵. نقش‌آفرینی
نقش‌آفرینی روشی جالب و سرگرم کننده است که به بچه‌ها این فرصت را می‌دهد خود را جای دیگران بگذارند. با مسئولیت‌های نقش‌های مختلف آشنا شوند. نقش‌آفرینی هم‌چنین، باعث گسترش ذهن کودک می‌شود. به او کمک می‌کند انگیزه و تصمیم افراد را درک کند.
۶. کودک را در تصمیم‌گیری شریک کنید
گاهی تنها انتخاب بازی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان کافی نیست. بلکه، باید راه دیگری را موازی با بازی انتخاب کرد. قرار دادن کودک در شرایط واقعی می‌تواند مکمل خوبی برای بازی باشد.
به‌طور مثال، هنگام آشپزی با کودک از او بخواهید که داخل یخچال را نگاه کند. او تصمیم بگیرد چه غذایی را برای ناهار یا شام باهم درست کنید. این کار هم قدرت تصمیم‌گیری را در کودک تقویت می‌کند. هم اهمیت کار گروهی را به کودک یادآوری می‌کند.
در پایان
تصمیم‌گیری مهارتی است که می‌توان آن را از کودکی پرورش داد. انتخاب بازی برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان روش مناسبی است. چرا که، بازی پلی است که کودک را به دنیای اطرافش وصل می‌کند. بنابراین، بهتر است روزانه در برنامه کودک قرار بگیرد.
