دو حالت تفكر شامل سيستم يك و سيستم دو است سيستم يك به طور خودكار و بسيار سريع عمل مي‌كند تلاش زيادي نمي‌طلبد و در مواردي بی نياز به هرگونه تلاشي است و هيچ‌گونه حس كنترل ارادي بر آن نداريم سيستم دو توجه را به فعاليت‌هاي ذهني پرتلاشي كه لازم دارد نظير محاسبات پيچيده معطوف می كند. وقتي به خودمان مي‌انديشيم با سيستم دو به خود، هويت مي‌دهيم خود منطقي و آگاهي كه باورهايي دارد دست به انتخاب‌هاي مي‌زند و تصميم مي‌گيرد به چه چيزي فكر كند یا چه كاري انجام دهد. سيستم يك آن برداشت‌ها و احساساتي ست كه بدون هيچ زحمتي در ذهن پدیدار مي‌شوند و منشأ اصلي باورهاي سريع و انتخاب‌هاي آگاهانه ی سیستم دو هستند عملكردهاي خودكار سیستم يك به‌طور شگفت آوري مي‌تواند الگوهاي پيچيده‌اي از ايده‌هاي مختلف بسازد اما فقط سيستم كندتر دو است كه مي‌تواند افكار را در قالب مجموعه‌اي از مراحل منظم باز سازد.
اينجا به چند نمونه از فعاليت‌هاي خودكاري اشاره مي‌كنم كه به سيستم يك نسبت داده مي‌شود اين فعاليت‌ها به ترتيب از ساده به پيچيده مرتب شده‌اند:
يك تشخيص اينكه يك جسم از جسم ديگري به ما دورتر است؛
دو برگشتن به سمت يك صداي ناگهاني؛
سه در هم كشيدن چهره هنگام مشاهده تصوير هولناك
چهار تشخيص خصومت و دشمني شخص از روي صدای او
پنج آگاهي از جواب دو به اضافه دو
شش خواندن كلمه‌هايي كه روي بيلبوردهاي بزرگ نوشته شده‌اند
هفت رانندگي در جاده خلوت
هشت يافتن حركت قوي در شطرنج اگر استاد شطرنج باشيد
نهم درك جملات ساده
و تشخیص اينكه ذات فروتن و پاكي كه به جزئيات علاقه‌مند است به يك ريشه شغل شباهت دارد
چند نمونه از فعاليت‌هاي سيستم دو:
تمركز براي شنيدن صداي شليك آغاز مسابقه
توجه به دلقک های سيرك
تمركز روي صداي يك شخص خاص در يك اتاق شلوغ و پرسروصدا
جستجوي زنی با موهاي سفيد
جستجوي حافظه براي تشخیص یک صداي غافل گير كننده
پياده روي با سرعت بيشتر از حد معمول
كنترل رفتار خود در يك موقعيت اجتماعي
شمردن حرف الف در متن يك صفحه‌اي
دادن شماره تلفن خود به ديگري
پارك كردن خودرو در يك جای تنگ
مقايسه كلي دو ماشين لباس‌شويي متفاوت
پر كردن فرم ماليات
بررسي اعتبار يك استدلال منطقي پيچيده
در تمام اين شرايط بايد توجه خود را به موضوع معطوف كنيد اگر آماده نباشيد یا حواستان پرت شود نمي‌توانید درست عمل كنيد يا اصلاً نمي‌توانيد آن كار را انجام دهيد سيستم دو اين توانايي را دارد كه با تنظيم عملكردهايي كه معمولاً به‌طور خودكار انجام مي‌شود عملكرد سيستم يك را تغيير دهد عملكردهايی نظير توجه و حافظه.
برگرفته از کتاب تفکر سریع وکند دانیل کانمن
