اضطراب احساس طبيعي در انسان است اما از هر ده نفر يك نفر را از روال عادي زندگي باز مي‌دارد مشكلات ناشي از اضطراب ممكن است به چهار شكل نمايان شوند وحشت‌زدگي، ترس مفرط از قرار گرفتن در موقعيت‌هايي كه بيشتر مردم به راحتي با آن روبرو مي‌شوند مانند ترس‌هاي بي‌اساس، نگراني‌هاي كنترل‌ناپذير و يا تنش‌هاي شديد جسماني شدت اضطراب به هر شكلي كه باشد بسيار زياد است و اين اضطراب است كه از اين پس كنترل همه چيز را به دست مي‌گيرد اولين قدم براي غلبه بر اضطراب شناخت دشمن است بايد مشكلات ناشي از اضطراب را بشناسيد در اينجا به مرور مختصر هر يك از مشكلات می پردازيم.
وحشت‌زدگي چيست؟
وحشت‌زدگي به اوج رسيدن سريع اضطراب در موقعيت‌هايي است كه بيشتر افراد در مواجهه با آن نگراني خاصي احساس نمي‌كنند و غير منتظره و سريع بروز مي‌كند در نتيجه شخص نه تنها وحشت زده مي‌شود بلكه ممكن است عامل ايجاد هراس را تشخيص ندهد و منتظر بدتر از آن بماند هنگام وحشت زدگی ممكن است حالت‌هاي زير به شما دست دهد:
ترس شديد؛
تنگي نفس؛
خفگي يا احساس خفقان؛
احساس خارش در دست و پا؛
تپش قلب؛
بي‌حالي؛
فشار؛كشيدگي يا درد در قفسه؛
سينه لرزش و رعشه؛
سرگيجه يا حواس پرتي؛
برافروختگي؛
خشكي دهان؛
تهوع يا استفراغ؛
لزج شدن پاها؛
تاري ديد يا ديدن نقاط جلوي چشم؛
تنش عضلاني.
احتمال دارد اين افكار به ذهنتان خطور كند:
ممكن است بميرم.
ممكن است كنترلم را از دست بدهم دستپاچه شوم و ديگران از حال خرابم آگاه شوند.
نكند ديوانه و مجنون شوم.
نكند به خودم و ديگران آسيب بزنم.
نكند قطع كنم و از پا درآيم.
هنگام وحشت زده كه ممكن است سعي كنيد:
از موقعيت فرار كنيد.
توجه خود را منحرف كنيد.
از كسي كمك قوت قلب بگيريد.
ترس از خودِ « ترس»
حملات وحشت‌زدگي يا PANIC از مشكلات شايع اضطراب هستند گاهي آني اتفاق مي‌افتند و شخص را شگفت زده مي‌كنند اما بيشتر در موقعيت هاي پيش‌بيني شدني رخ مي‌دهند. در هر دو حالت اين حملات وحشت آورند. بنابراين تعجبي ندارد كه شخص از تجربه كردن خودِ ترس بترسد. ترس از خود ترس در هر فردي متفاوت است. معمولا افراد مي‌كوشند از مكان و موقعيت‌هايي كه ممكن است موجب وحشت شوند اجتناب كنند. برخي هم از مكان‌هايي كه ممكن است موجب بروز وحشت‌زدگي شوند يا دسترسي به كمك نداشته باشد اجتناب مي‌كنند وحشت‌زدگي اجتناب از حملات ترس آور يا پرهيز از روي دادن مكرر ترس و وحشت های آني است.
ترس های بي‌اساس
بيشتر كساني كه دچار حملات وحشت مي‌شوند، قادر به ادامه ی روال عادي زندگي خود نيستند. آنها زندگي خود را به گونه‌اي سازمان مي‌دهند كه اضطراب و اثرات آن به حداقل برسد. عده ایی ديگر از موقعيت‌هاي وحشت‌آور می گریزند( مانند مراکز خرید، صف های بانک، وسایل حمل و نقل عمومی) به اين اميد كه ترس شان كاهش يابد بعضي نيز از دكتر، دوستان، اقوام و حتي غريبه‌ها تقاضاي كمك مي‌كنند زيرا احتمال مي‌دهند كه غش كنند، بميرند، كنترل خود را از دست بدهند يا ديوانه شوند. اگر اين اجتناب ها باعث محدوديت در زندگي عادي شوند به اصطلاح گفته مي‌شود كه فرد به هراس از فضاي باز دچار شده است. (معناي تحت الفظي این عبارت در زبان يوناني ترس از مركز خريد است، اما اغلب به اشتباه ترس شديد از فضاهاي باز به طور عام معنا مي‌شود).
حمله‌هاي وحشت براي عده‌اي در زمان‌ها و مكان‌هاي پيش‌بيني پذير رخ مي‌دهد. كساني كه در برابر كنجكاوي ديگران وحشت زده مي‌شوند ممكن است هراس اجتماعي داشته باشند. موقعيت‌هاي بارزي كه مبتلايان به هراس اجتماعي از آن مي‌ترسند عبارتند از صحبت در جمع خوردن و آشاميدن در حضور ديگران، نوشتن نام و امضا كردن در برابر عموم، ملاقات با افراد جديد شركت در گروه‌ها و استفاده از توالت ها عمومي.
ديگر مكان‌ها و موقعيت‌هاي پيش بيني پذير ارتفاعات، مكان‌هاي بسته، تاريكي، ترس از آب و هواپيما را شامل مي‌شود. وحشت همچنين ممكن است در مواجهه با حيوانات كوچك حشرات عنكبوت و خزندگان روي دهد اگر اين ترس‌ها شدت يابند و در روال عادي زندگي اختلال ايجاد كنند، ممكن است شخص به هراس ويژه دچار شده باشد.
نگراني‌هاي كنترل‌ناپذير و تنش‌هاي شديد جسماني
اضطراب به شكل نگراني كنترل‌ناپذير نيز ظاهر مي‌شود اين نگراني‌ها معمولاً پيرامون مسائل خانوادگي، كار، امور مالي و بيماري دور مي‌زند. نگراني ها به ذهن حمله مي‌كنند و بر افكار تسلط مي‌يابند اين افكار به تنش جسمي مي‌انجامد و موجب مي‌شود بيمناك، عصبي و هيجان زده شويد از خستگي زودرس رنج ببريد و براي وحشت‌زدگي مستعدتر گرديد. اگر نگراني‌هاي كنترل‌ناپذير و تنش های جسمي ماه‌ها يا سال‌ها ادامه يابد به مشكل تبديل مي‌شوند كه به آن اختلال اضطراب تعميم يافته مي‌گوييم.
نگراني‌هاي ديگر
نگراني در ديگر مشكلات اضطرابي هم رخ مي‌دهد در اين موارد نگراني روی مشكلات و موقعيت‌هاي خاص تمركز دارد. كسي كه به وحشت زدگی دچار مي‌شود ممكن است نگران حمله‌هاي وحشت باشد. كسي كه از فضاهاي باز هراس دارد ممكن است نگران از دست دادن كنترل خود در جمع باشد كسي كه از هراس اجتماعي رنج مي‌برد احتمال دارد نگران قضاوت ديگران باشد و كسي كه هراس ويژه دارد ممكن است نگران خطر احتمالي عنكبوت، مار و غيره باشد در حالي كه نشانه بارز اختلال اضطراب تعميم يافته و نگراني فزاينده در مورد امور روزانه است.
آيا مشكل جسماني دارم؟
بسياري از نشانه‌هاي مشكلات جسمي شبيه به نشانه‌هاي اضطراب است بنابراين عاقلانه است هر مشكلي كه به سلامت شما مربوط مي‌شود با دكتر در ميان بگذاريد معمولاً براي اطمينان از عدم وجود بيماري‌هاي جسمي معاينه و آزمايش خون توصيه مي‌شود اين حق شماست كه تقاضاي چنين ارزيابي‌هايي را بكنيد اما به ياد داشته باشيد كه نگراني‌هاي كنترل‌ناپذير اغلب بر مسئله ترس بي‌اساس از بيماري تمركز دارد اگر پيوسته آزمايش‌هايي انجام مي‌دهید كه نتيجه آنها همواره منفي است احتمالاً زمان آن رسيده كه حواس خود را روي مديريت افكار نگران كننده متمركز كنيد .
منبع: کتاب مدیریت اضطراب از دکتر علی صاحبی
