روش ها و فنون مطالعه موثر

به این نکات نیز دقت کنید:

با ذهن خالی به سراغ مطالعه بروید!

لطفا هنگامی که همزمان به چند چیز فکر می کنید، خواندن کتاب را آغاز نکنید. ذهن شما باید از اطلاعات بیهوده خالی باشد تا شما بتوانید درک درستی از کتاب پیش رویتان داشته باشید! ممکن است هنگام خواندن کتاب، افکار مزاحم به شما هجوم بیاورند و ناگهان یاد قرض ها و بدهی های خود بیفتید. بهترین روش برای رهایی از این مشکل، این است که به آن افکار توجه کنید.

لحظاتی مطالعه را کنار بگذارید و با ذهن و افکار خود صحبت کنید. اصلا خنده دار نیست! این یک تکنیک فوق العاده می باشد. به ذهن و افکاری که به سمت شما هجوم آورده اند، بگویید الان وقت مطالعه است، بعدا جواب سوال شما را خواهم داد.

اگر دیدید افکار خیلی آزاردهنده هستید، برای دقایقی کلا کتاب را کنار بگذارید. یک پاسخ درست به ذهنتان بدهید. ممکن است ناگهان به فکر فوتبال بیفتید. مشکلی نیست، اگر ذهنتان سوالی دارد، جوابش را بدهید. هرطور شده پاسخ آن را بدهید و بحث را به اتمام برسانید. مطمئن شوید که دیگر این افکار مزاحم شما نمی شوند. سپس مطالعه را ادامه دهید.

حواستان باشد چقدر کتاب می خوانید

یکی دیگر از روش های مطالعه موثر ، مدیریت زمان مطالعه می باشد. نیازی نیست که به صورت پیوسته، ۴ ساعت مطالعه انجام دهید. معمولا ظرفیت مغز انسان برای مطالعه تا ۵۰ الی ۶۰ دقیقه به صورت پیوسته می باشد. اگر پشت سر هم ۴ ساعت مطالعه انجام دهید، در واقع فقط ۱ ساعت آن را به طور کامل و صحیح درک کرده‌اید! در واقع عملا شما در ۳ ساعت دیگر بازدهی نداشته‌اید.

به ذهن خود فرصت دهید. پیشنهاد می کنیم برای درک بهتر از مطالب کتاب، به ازای هر ۱ ساعت مطالعه، حداقل ۱۰ الی ۱۵ دقیقه استراحت کنید. تاکید می کنیم که فرقی ندارد کتاب درسی و یا غیر درسی می خوانید. به هر حال باید تقریبا پس از ۱ ساعت مطالعه، ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ای به ذهنتان استراحت دهید تا بتواند اطلاعات را ذخیره و طبقه بندی کند. استراحت کردن در بین مطالعه یکی از روش های صحیح مطالعه است که می‌تواند یادگیری شما را هم افزایش دهد.

یادداشت برداری کنید

احتمالا تا به حال برای شما پیش آمده که مثلا ۵۰ صفحه از کتابی را می‌خوانید، ولی در پایان انگار چیزی نخوانده اید. در واقع فکر می کنید که همه چیز را فراموش کرده اید. در واقع یکی از بهترین راه هایی که می‌تواند به ما کمک کند تا مطالعه بدون فراموشی را تجربه کنیم، یادداشت برداری کردن است.  یکی از بهترین راه حل های این مشکل، یادداشت برداری هنگام مطالعه است. سعی کنید پس از مطالعه هر ۵ صفحه، چند خطی درباره آن بنویسید. این یادداشت، هم می تواند برداشت شخصی شما از محتوای کتاب باشد و هم می تواند دقیقا بخش های مهم کتاب باشد. در هر صورت، با انجام این کار باعث می شوید که مطالب به خوبی در ذهن تان تثبیت شوند.

خلاصه نویسی را حتما در دستور کار خود قرار دهید

این مورد از روش های مطالعه موثر هم با تکنیک یادداشت برداری ارتباط نزدیکی دارد. با این تفاوت که ممکن است شما در یادداشت برداری، علاوه بر نوشتن نکات مهم، برداشت شخصی‌تان را نیز بنویسید. اما در خلاصه نویسی، شما پس از پایان هر ۵ یا ۱۰ صفحه، تنها خلاصه ای از مفهوم همان بخش را باید بنویسید. این روش نیز می تواند تاثیر بسیار زیادی بر یادگیری و درک شما از محتوای کتاب بگذارد.

انجام دو تکنیک یادداشت برداری و خلاصه نویسی در کنار یکدیگر، می تواند برایتان معجزه کند!

در جای مناسب مطالعه کنید

یکی دیگر از راه های به ظاهر ساده اما قدرتمند مطالعه موثر، قرار گرفتن در جایی آرام، بی سر و صدا و مناسب برای مطالعه می باشد. اگر یک اتاق شخصی دارید، سعی کنید همیشه در همان جا به خواندن کتاب بپردازید. سعی کنید هنگام مطالعه پشت میز خود بنشینید.

هرگز در رختخواب اقدام به مطالعه نکنید. زیرا مغز در این زمان در حالت خواب قرار می گیرد و عملا درک درستی از محتوای کتاب نمی تواند داشته باشد. بنابراین بهتر است مطالعه را در حالت استاندارد و صحیح خودش انجام دهید.

بخش های مهم کتاب را علامت بزنید

البته این روش بیشتر به دانش آموزان و دانشجویان توصیه می شود که بعدها احتمالا قرار نیست کتاب درسی خود را به کسی هدیه بدهند و یا اینکه دوباره آن را بخوانند. شما در مطالعه کتاب های غیر درسی نیز می توانید از این تکنیک استفاده کنید. به شرطی که خیلی کتاب را خط خطی نکنید! می توانید با مداد بخش های مهم را علامت بزنید و یا آنها را هایلایت کنید.

هر روز مطالب را مرور کنید

یکی از بهترین روش های مطالعه موثر ، مرور مطالب خوانده شده می باشد. تحقیقات نشان داده که حدودا ۹۰% مطالب، پس از ۲۴ ساعت از ذهن ما پاک می شوند. ممکن است شما نیز مانند خیلی از دوستان، وقت کافی برای یادداشت برداری و یا علامت زدن بخش های مهم نداشته باشید. بنابراین توصیه می کنیم که هرروز، قبل از شروع مطالعه صفحات جدید، یک بار، به صورت تیتروار، مطالب روز قبل را مرور کنید.

با استفاده از این تکنیک، می توانید درصد تثبیت مطالب در ذهنتان را به شدت افزایش دهید! اگر وقت کافی برای مرور مطالب را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم هر ۲ روز یک بار مطالب جدید را وارد مغزتان کنید. به عنوان مثال، امروز از صفحه ۱ تا ۵۰ بخوانید. فردا نیز همین صفحات را مجددا مطالعه کنید. ( نیاز نیست که خط به خط مطالب را مرور کنید ). برای اینکه یاد بگیرید چگونه به صورت اصولی این کار را انجام دهید، می‌توانید مقاله منحنی فراموشی ابینگهاوس را مطالعه کنید.

به صورت گروهی مطالعه کنید

معمولا هدف نهایی همه ما از مطالعه کتاب ( چه درسی و چه غیر درسی ) یادگیری می باشد. تجربه نشان داده است که اگر یک مطلب را به صورت گروهی مطالعه کنید و همه اعضای گروه برداشت خود را از آن متن بگویند، میزان یادگیری شما و دوستانتان چندین برابر می باشد!

هر شخصی می تواند برداشت متفاوتی از یک محتوا داشته باشد. مجموعه این برداشت‌ها، می توانند درک شما از موضوع را افزایش دهد. همچنین شنیدن یک مطلب درسی از زبان یک دوست می‌تواند باعث شود که مطلب به خوبی در ذهنتان تثبیت شود و تا سال‌ها باقی بماند.

مصمم باشید

اگر مطالعه کتابی را آغاز می کنید، برای به پایان رساندن آن مصمم باشید. هرگز کتاب را در نیمه راه رها نکنید. سعی نکنید فقط کتاب را تمام کنید. بلکه از تک تک صفحات آن چیزهای جدیدی بیاموزید. تمام کردن کتاب را همه بلدند. اما کمتر کسی وجود دارد که مفهوم کتاب را به طور کامل درک کند. چون هیچگونه هدفی در ابتدا برای خودشان تعیین نمی‌کنند. هنگامی که برای یادگیری بیشتر به سراغ یک کتاب می روید، مطالعه موثرتری خواهید داشت و چیزهای بیشتری خواهید آموخت.

بین مفاهیم ارتباط معنایی ایجاد کنید

یکی از مهمترین روش های مطالعه موثر ، ایجاد یک شبکه معنایی است. ممکن است ارتباط زیادی بین همه‌ی بخش های کتابی که مطالعه می‌کنید وجود نداشته باشد و فقط چند بخش آن به هم مرتبط باشند. در چنین شرایطی شما باید هوشمندانه عمل کنید! این یعنی باید کوچکترین ارتباطات و شباهت ها را پیدا کنید.

عواملی که باعث حواس پرتی می شوند را حذف کنید

لطفا در هنگام مطالعه، عواملی که می توانند حتی برای یک لحظه حواستان را پرت کنند را از خود دور نگه دارید. اولین چیزی که باید از خود دور کنید، موبایلتان است. تلفن همراه شما می‌تواند بدترین وسیله ای باشد که هنگام مطالعه در کنارتان قرار می دهید. چرا که مدام توجه شما به آن جلب می‌شود. ممکن است بخواهید هر چند دقیقه، پیام هایتان را بررسی کنید.

خوب است بدانید که انجام چندکار به صورت همزمان، مخصوصا هنگام مطالعه، می تواند عملکرد مغزتان را به شدت ضعیف کند و باعث شود که حتی ۱% محتوای کتاب را نیز متوجه نشوید. یکی دیگر از عوامل حواس پرتی شما هنگام مطالعه، می تواند تلویزیون و یا رادیو باشد. لطفا در زمان خواندن کتاب، صدای این وسایل را ببندید و در صورت امکان نیز آنها را خاموش نمایید.

روش های مطالعه موثر ؛ سخن پایانی

مطمئن باشید با اجرای روش های مطالعه موثر که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، می توانید کیفیت مطالعه خود را ۱۰ برابر کنید. ممکن است در ابتدا کمی سخت باشد که البته این موضوع  کاملا طبیعی است. شما سال ها با شیوه های غلط مطالعه بزرگ شده اید. پس انتظار نداشته باشید که در یک هفته تغییر اساسی به وجود بیاید. به مرور زمان، روش های گفته شده جایگزین روش های قبلی خواهند شد. فقط کافی است تلاش کنید و از اعماق وجودتان انگیزه‌ای برای انجام این کار داشته باشید.