اسکیزوفرنی یک نوع جدی از اختلال روانی است که باعث تغییر در نحوه تفکر، بیان احساسات و رفتار فرد میشود. این اختلال باعث میشود فرد به سختی بتواند بین واقعیت و خیال تمایز قائل شود و دچار توهمات، هذیانات، گفتار و رفتار آشفته و کاهش عواطف و انگیزه شود. برای تشخیص اسکیزوفرنی، باید حداقل دو علامت از موارد زیر به مدت حداقل یک ماه در فرد وجود داشته باشد: حداقل یکی از اینها باید موارد (۱)، (۲)، یا (۳) باشد. 1- هذیان: باور قطعی به چیزهایی که با واقعیت سازگار نیستند. مثلاً فرد ممکن است فکر کند که کسانی در حال تعقیب یا توطئه علیه او هستند یا خودش را دارای قدرتهای خارقالعاده بداند. 2- توهم: تجربههای حسی که بدون منبع خارجی رخ میدهند. مثلاً فرد ممکن است صداهایی را بشنود که وجود ندارند یا چیزهایی را ببیند که واقعی نیستند. 3- گفتار آشفته: ناتوانی در ساخت جملات منطقی و روان. مثلاً فرد ممکن است کلمات بیمعنا گوید یا به سؤالات پاسخ نامربوط بدهد. 4- رفتار آشفته: ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره به صورت منظم و مناسب. مثلاً فرد ممکن است حرکات عجیب و غیرطبیعی داشته باشد یا به خود آسیب برساند. 5- علائم منفی: کاهش یا فقدان علائم عادی روانشناختی. مثلاً فرد ممکن است علاقه به فعالیتهای مورد پسند خود را از دست بدهد یا احساسات خود را نشان ندهد. علاوه بر این علائم، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است دچار علائم شناختی هم شود. این علائم شامل کاهش توجه، حافظه، قضاوت و تصمیمگیری هستند. اسکیزوفرنی چندین نوع دارد که بسته به علائم و شدت آنها تقسیمبندی میشوند. پرشایعترین نوع آن اسکیزوفرنی پارانوئید است که در آن فرد دچار توهمات تعقیب و توطئه میشود. سایر انواع شامل اسکیزوفرنی کاتاتونیک، اسکیزوفرنی بیتفاوت، اسکیزوفرنی باقیمانده و اسکیزوفرنی سازماننیافته هستند. علل دقیق اسکیزوفرنی هنوز شناخته نشدهاند، اما فاکتورهای ژنتیکی، محیطی، شیمیایی و ساختاری مغز ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. اسکیزوفرنی قابل درمان نیست، اما با روشهای مختلف مانند دارو، رواندرمانی، آموزش شغلی و مراقبتهای ویژه تخصصی میتوان علائم آن را کنترل کرد و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.